قدمزدن در موزه رادیو که 14آبانماه 1391 به پیشنهاد دکتر قالیباف، شهردار تهران و همت دکتر ایازی، معاونت اجتماعی شهرداری تهران افتتاح شد نشان از عمر 72ساله رادیو دارد. البته در این میان نباید پیگیریهای محمد حسین صوفی، معاون صدا را فراموش کرد که اگر این پیگیریها نبود، هرگز رادیو دارای موزه نمیشد.
سالها پیش اعلام شد که طبقه زیرین ساختمان شهدای رادیو واقع در صداوسیما به محلی برای موزه رادیو اختصاص مییابد اما بعد از گذشت چندین سال سرانجام این موزه در باغ موزه قصر برپا شد. عباس نعمتی، مدیر موزه رادیو در اینباره میگوید: «با توجه به اینکه وارد شدن به سازمان صدا و سیما دارای ضوابط خاص خودش است و اگر موزه رادیو در سازمان واقع میشد مردم عادی برای بازدید آن دچار محدودیت میشدند، به همین دلیل این موزه در باغ موزه قصر افتتاح شد تا مردم بتواند راحتتر از این موزه بازدید کنند».
اما این تمام داستان تشکیل موزه رادیو در باغ موزه قصر نیست. نعمتی به گذشتهها اشاره دارد؛ روزهایی که این محل نخستین جایی بود که اولین بار صدای رادیو از آن پخش شد؛ «اولین صدا از اینجا پخش شد بعد از آن رادیو به ساختمان بیسیم رفت و بعد از آن به عمارت کلاه فرنگی و در آخر به میدان ارگ آمد که محل دائمی رادیو شد».
نبود محلی برای نشاندادن تاریخ و حفظ آرشیو رادیو از سالها پیش دغدغه مسئولان بودهاست؛ «ایده راهاندازی موزه رادیو از سالهای قبل مطرح بوده است، شاید این زمان به دهههای اول انقلاب هم برسد اما چون فضا در اختیار رادیو نبوده است، این اتفاق نیفتاد، اما سرانجام درهای موزه رادیو بهروی مردم باز شد». با وجود این بودجهای مستقل برای موزه رادیو درنظر گرفته نشده است؛ «در حال حاضر از فضای موزه رادیو استفاده میکنیم اما اگر نیاز به بودجه باشد، حتما سازمان به ما بودجهای را اختصاص میدهد».
آن طور که مدیر موزه میگوید، موزه رادیو شامل یک غرفه برای نشاندادن تاریخ رادیو و یک غرفه برای نمایشدادن هشت سال دفاعمقدس و نقش رادیو در آن زمان است. این موزه شامل تجهیزاتی است که از سال 1319 تا به امروز که رادیو وارد سیستم دیجیتال میشود را به نمایش میگذارد. همچنین غرفه دیگری مربوط به عکسهای قدیمی تا به امروز است و شخصی هم در آنجا مسئول است که زمانی که یک فرد نخبه در زمینههای فرهنگی، هنری، سیاسی از نمایشگاه بازدید کرد از او عکس بگیرد تا به این مجموعه اضافه شود.
هنرمندان و مشاهیر زیادی پا به رادیو گذاشتهاند؛ هنرمندانی که در رادیو برنامه ساختهاند؛ برنامههایی که امروز جزو تاریخ رادیو محسوب میشود. این نکتهای است که در چشم سازندگان موزه رادیو پوشیده نمانده است؛ «امکانی در اختیار آرشیو موزه رادیو قرار گرفته تا بتواند به برنامهها و صداهای پیشکسوتان دسترسی داشتهباشد. حتی دسترسی به تصنیفها یا برنامهها براساس طبقهبندی سیاسی، اجتماعی و هنری طبق زمانبندی خاص هم میسر است. اگر هم بازدیدکنندگان موزه رادیو ، متقاضی برنامه خاصی باشند میتوانند آن برنامه را سفارش دهند و بعد از 72ساعت برنامه به آدرسشان ارسال میشود».
گشتی در محل تازه تاسیس موزه رادیو نشان میدهد که این موزه تا تکمیل شدن راه زیادی در پیش دارد. این نکتهای است که نعمتی هم به آن معترف است؛ «میدانید موزهها از ابتدا کامل نیستند و بهتدریج و در طول زمان کامل میشوند. حتی ما اطلاعیههایی را آماده کردهایم که از شبکههای مختلف پخش میشود تا مردم و کارکنان قدیمی رادیو اگر وسایلی مرتبط با صداهای قدیمی و وسایل قدیمی دارند به موزه بدهند تا اگر ارزش موزهای داشته باشد، خریداری شود. از سوی دیگر خیلی از افراد هم دوست دارند که وسایلشان را به اسم خودشان به موزه اهدا کنند که ما این کار را به اسم خودشان ثبت میکنیم».
گشتی در موزه تازه تاسیس رادیو، استودیی را به رخ مخاطب میکشد که در حال تکمیل شدن است. نعمتی درباره این استودیوی مدرن در بافت وسایل قدیمی موزه میگوید؛ «قرار است هر روز یکی از شبکههای رادیویی از اینجا برنامهاش را به شکل زنده پخش کند. با توجه به اینکه رادیو در ابتدا از صفحه، ریل و سیستم دیجیتال استفاده میکرد، مخاطب موزه رادیو میتواند از روند ابتدایی کار با رادیو تا شکل و شمایل کار در پخش برنامه زنده را مشاهده کند». این کار شاید فضایی را ایجاد کند که موزه تنها محلی برای نگهداری وسایل قدیمی نباشد بلکه فضای پویایی را به موزه تزریق کند؛ «در همه حال سعی میکنیم که ارتباط مردم با سازندگان برنامههای رادیویی حفظ شود. این یکی از دغدغههای رادیو بوده که ارتباطش را با مخاطب حفظ کند. از سوی دیگر خیلی از مردم هم علاقهمند هستند که از نحوه ساخت برنامههای رادیویی اطلاع پیدا کنند، در این استودیو این ارتباط شکل میگیرد». استودیو زنده رادیو بهزودی کار خودش را شروع میکند. مدیر موزه رادیو این نوید را میدهد که بهزودی برنامههای این بخش جهت اطلاع مردم مشخص و اطلاعرسانی شود.
رادیو بدون پیشکسوتان خود معنی ندارد، به همین دلیل است که تقدیر از آنان بخشی از فعالیتهای آتی موزه رادیو است؛ «بسیاری از برنامهسازان، نویسندگان، کارگردانان و گویندگان قدیمی رادیو درقید حیات هستند. بهزودی به سراغ این برنامهسازان میرویم و در برنامهای با نام «60سال با رادیو» از آنها تقدیر کرده و از مردم دعوت میکنیم تا برنامهسازان پیشکسوت را از نزدیک ببینند. موزه رادیو در تلاش است که از برنامهسازان قدیمی رادیو که خودشان امروز فکر میکنند فراموش شدهاند قدردانی کند حتی اگر آنها نمیتوانند به موزه رادیو بیایند ما خدمتشان میرویم تا مردم صدایشان و خاطراتشان را بشنوند و به این طریق ما از آنها قدردانی کنیم».